1.a Auteur: Tessa de Loo (pseudoniem voor Tineke Duyvené
de Wit)
Titel:
De tweeling
b Uitgever: De arbeiderspers, Amsterdam
Druk: 2e druk, 1993
c Pagina’s: 436 pagina’s
2. Genre: Roman, psychologische oorlogsroman
3. Samenvatting inhoud van het boek: De tweeling
Vooraf: het boek bestaat uit 3 delen.
-Interbellum
-Oorlog
-Vrede (Aprés le déluge encore nous)
Deel 1, Interbellum
De vierenzeventigjarige Lotte bevindt zich in
het Thermaal Instituut in Spa voor een kuur tegen artrose. Tijdens de middag
rust wordt ze wakker van een stevige Duits dame van haar eigen leeftijd. Ze
antwoordt de vrouw in het Duits - dat zij heel goed spreekt omdat ze in
Duitsland geboren is. Het blijkt dat de dames tweelingzussen zijn die op hun 6e
jaar uit elkaar zijn gehaald. Anna vindt het heel leuk om haar zus weer eens te
zien, maar Lotte vindt het niet bepaald fantastisch. Ze reageert met verwijten
over de Duitsers die zes miljoen joden vermoord hebben en de oorlog begonnen
zijn. Anna daarin tegen vertelt van de vernederingen en armoede van de Duitsers
na de Eerste Wereldoorlog en herinnert Lotte er aan dat ook zij als Duitse
geboren is.
De herinneringen van hun jeugd in Keulen komen
weer boven. Hun moeder stierf aan borstkanker toen de meisjes 3 waren. Hun
vader had toen al tbc en stierf 3 jaar later.
Lotte, ook besmet met tbc, ging met tante
Elisabeth naar Nederland om in het Gooi te gaan wonen bij het gezin van de zoon
van tante Elisabeth, de familie Rockanje. Haar nieuwe vader had een moeilijk
karakter. Hij hield van klassieke muziek en was aanhanger van het communisme.
Ze heeft herhaaldelijk hem een pijnlijke dood toegewenst tijdens één van zijn
vele woede-uitbarstingen. Tijdens de tijd toen ze moest genezen van tbc,
schreef ze veel brieven naar Anna, maar die kreeg die nooit te zien. Na haar
genezing groeide Lotte op als een echt Nederlands meisje. Tijdens een winter
kwam ze onder het ijs terecht en werd ze met veel moeite weer tot leven gewekt.
Sinds toen had ze moeite met praten. Ze kon wel goed zingen en zong in het
radiokinderkoor. Ze kreeg zangles en een piano. Haar stiefvader belette haar
het spelen door tijdens haar spel zijn beroemde grammofoon aan te zetten. Ook
tegenover zijn vrouw en zijn andere kinderen gedroeg hij zich erg vervelend. Na
een ongeluk was hij een tijd op de rand van leven en dood.
Hij herstelde toen de spanningen tussen de
staten onderling toe nam. Lotte was van plan om Anna in Duitsland te bezoeken,
maar door de oorlog ging dit aanvankelijk niet.
Anna werd door haar grootvader meegenomen naar
zijn boerderij aan de Lippe. Ook woonde daar oom Heinrich en tante Liesl. Anna
vond de overgang van stad naar platteland erg zwaar. Ze moest naar de
rooms-katholieke kerk, waar Jacobsmeter pastoor was.(hij speelt overigens een
zeer belangrijke rol in haar leven) Een paar jaar later stierf haar grootvader.
Anna was gewend aan het boerenleven en dacht dat Lotte haar vergeten was. Oom
Heinrich trouwde met Martha Honnekop, een baarbaarse vrouw. Martha was lui en
bracht veel kinderen ter wereld. Het werk kwam op Anna neer, waardoor ze niet
naar het gymnasium kon. Toen Anna 16 was zag ze bij een smid een foto van
Hitler in de krant. Er ontstond een vriendschap tussen Anna en de smid die lid
was van de NSDAP.
Oom Heinrich was tegen Hitler en tegen de
vriendschap en mishandelde Anna daarom vreselijk. Zo erg zelfs dat Anna naar de
dokter moest die constateerde dat haar baarmoeder was gedraaid. Pastoor
Jacobsmeyer zorgde ervoor dat Anna naar een klooster kon. Daar herstelde ze
helemaal, en ook met de ideeën van Hitler kon ze het absoluut niet meer
vinden.
Omdat ze zo’n mooi meisje met blond haar en
blauwe ogen was, werd ze gevraagd om in een toneelstuk van de Hitler-Jugend te
spelen. Ze was een van de weinigen in het dorp die een goede Duitse uitspraak
had. Toen Anna terug kwam in haar dorp was Hitler aan de macht gekomen en waren
veel mensen in het dorp lid van een nazi-club. Kort daarna kon ze via de
pastoor een opleiding als dienstmeisje voor de betere stand volgen.
Toen ze 21 jaar werd moest ze een document
ondertekenen over het voogdijschap van oom Heinrich, ze tekende het zonder het
te lezen. Maar in het document stond dat oom Heinrich jaarlijks verklaard had
dat ze zwakzinnig was. Ook wam ze erachter dat ze onvruchtbaar was, door de
afranseling door oom Heinrich. Later mocht ze in dienst bij een adellijke
familie, als dienstmeisje. Ze had een erg armoedig en eenvoudig leven, ze kon
niet liefhebben, en wantrouwde mensen door haar vreselijke jeugd.
Deel 2, Oorlog
Lotte ging op bezoek bij Anna om daar de
jaarwisseling door te brengen. Lotte verwachte veel van de ontmoeting maar het
werd een grote teleurstelling.
Anna verweet zich zelf na het vertrek van Lotte
dat ze zo koel tegen Lotte had gedaan. Ze kon gewoonweg niet tegen het feit dat
er iemand voor haar was, er had nooit iemand van haar gehouden, en ze dacht dat
het ook nooit zou gebeuren. Het bezoek was dus één grote ramp…
Tijdens een dans avond ontmoette Anna een
soldaat uit Wenen, Martin Grosalie. Er ontstond een relatie die zich in het
begin zou uiten in het sturen van brieven aan elkaar, omdat Martin naar het
front ging. Na de Duitse aanval op Polen genoten ze samen van een vakantie.
Toen Keulen werd gebombardeerd vertrok de familie waar ze werkte naar
Oost-Pruisen. Anna ging de familie achter na in de winter van 1940/1941.
Eind 1941 had Martin verlof en vroeg haar met
hem te trouwen. Het trouwen kon niet door gaan, maar Anna maakte wel kennis met
de enigszins gestoorde moeder van Martin en zijn vader.
Toen ze terug bij haar werkgever was moest ze
meeverhuizen naar een landgoed bij Berlijn. Een jaar later trouwde ze als nog
met Martin. Anna was getuige van een samenzwering tegen Hitler in 1944. Martin
kwam bij de Waffen-SS en adviseerde Anna naar Wenen te gaan; de Russen zouden spoedig
in Pruisen zijn. In Wenen kreeg ze een bericht dat Martin was gesneuveld in de
Eifel. Na een periode van depressies hielp de sociale dienst van de SS haar er
weer een beetje boven op en zorgde voor werk.
Lotte leerde in de eerste maanden van de oorlog
David de Vries kennen, die haar op de piano begeleidde. Een tijdje later werd
David door de Duitse politie opgepakt en naar het kamp Buchenwald gestuurd. Ze
hield veel van David, en ze waren al verloofd. Ze zocht haar steun bij zijn
oudere broer: Ernst. Zijn familie dook bij de ouders van Lotte onder. Daarna
kwamen meerdere onderduikers. Haar moeder werd ziek en ging naar het
ziekenhuis. Na haar operatie kreeg ze extra voedselbonnen, maar die werden door
Lotte's vader achtergehouden. Toen Lotte dit ontdekte kreeg ze de bonnen wel
van hem, maar hij wist haar diep te kwetsen door te zeggen: "na al die
jaren... nog steeds een echte moffin.". Toen ze een tekort aan voedsel
kregen deed ook Lotte mee aan de voedseltochten, met alle avonturen vandien.
Vlak voor het einde van de oorlog trouwde ze met de vioolbouwer Ernst
Goudriaan. Eigenlijk hield ze nog steeds veel van David, maar dat heeft ze
altijd weten te verbergen.
Ernst en Lotte kregen samen een kindje.
Deel 3, Vrede (Aprés le déluge encore nous)
De komst van de Amerikanen maakte een einde aan
de oorlog voor Anna.
Na een korte tijd gevangen te hebben gezeten,
werd Anna in september 1945 vrij gelaten. Ze wilde nu bij de kinderbescherming
gaan werken. Ze vond het erg dat ze geen kinderen kon krijgen, maar dat lag ook
behoorlijk kritiek, omdat ze kinderen had willen krijgen met haar overleden
man. (toen ze nog niet wist dat ze onvruchtbaar was)
Voordat ze aan de opleiding begon bezoekt ze
eerst het graf van Martin. Ze kwam te weten hoe Martin gesneuveld was. Hij had
zijn vrachtwagen gestopt toen zijn vrienden appels wilden gaan plukken en werd
getroffen door een verdwaalde granaat.
Ze ging daarna naar Nederland om Lotte te
bezoeken, maar die wilde geen Duits met Anna praten. Het bezoek werd weer een
grote teleurstelling.
Lotte beleefde de komst van de geallieerden en zag
hoe de Duitsers werden afgevoerd. De onderduikers verlieten het huis en haar
moeder kwam opnieuw in het ziekenhuis terecht. De opgebouwde spanningen van de
afgelopen jaren eisten hun tol. Ernst kreeg een baan in Den Haag, waar hij en
Lotte gingen wonen.
Lotte was er eenzaam zonder alle drukte van de
onderduikers. Ook was haar mooie zangstem verdwenen. Ze leefde vooral voor de
zorg voor haar kinderen.
Zo zijn de jaren verstreken, waarna ze elkaar,
tegenkwamen in de kuurbaden van Spa. Eerst wilde Lotte helemaal niets te maken
hebben met Anna, die haar elke keer toch weer overrompelde. Anna en Lotte
hebben beide veel herinneringen naar boven gehaald. Zo weer een avond, Anna
verteld over haar rouwperiode na het overlijden van haar man Martin(al heel
lang geleden!)
Na samen te hebben gegeten zoals altijd gaat de
tweeling naar bed, met de verwachting elkaar de volgende dag weer te
zien.
Als Lotte de volgende dag naar haar modderbad
gaat, wordt haar door iemand van het personeel verteld dat de vrouw met wie ze de
laatste tijd optrok was overleden aan een hartaanval. Met pijn in haar hart
beseft Lotte op dat moment dat haar erkenning met haar Duitse wederhelft te
laat is gekomen. Dan vraagt de vrouw haar: "Weet U of ze familie had?... U
was tenslotte haar vriendin..." " Nee..." zei Lotte "Ik
ben... ze is mijn zuster."
2 Titelverklaring
De titel van het boek is De Tweeling. Dit is natuurlijk een gepaste naam voor dit boek want het gaat over een tweeling die verschillende verhalen hebben. Verder is het ook wel een mooie naam voor het boek want eerst wil Lotte niets met Anna te maken hebben maar later als Anna gestorven is, geeft ze eindelijk haar erkenning en zijn het echt weer zusjes.
Een andere titel voor het boek zou de titel Ver Weg kunnen zijn. Dit slaat op de afstand die tussen de twee zusjes is en op het feit dat ze elkaar voor bijna heel hun leven niet meer zien. Ze beleven heel andere gebeurtenissen en worden anders opgevoed.
Ook zal de titel Gescheiden een titel kunnen zijn. Deze titel zou goed kunnen zijn omdat ze gescheiden zijn door hun familie en omdat ze hierdoor elkaar niet mee konden zien.
